Publicatie verschenen op 8 mei 2023 in Clinical Infectious Diseases
Extreme vermoeidheid is één van de veelvoorkomende klachten van Post-Covid. Deze studie heeft onderzocht of cognitieve gedragstherapie deze extreme vermoeidheid kan verminderen.
Opzet onderzoek
Dit onderzoek is een zogenaamde RCT (randomized controlled trial). Dit is een onderzoeksopzet waarbij een deel van de deelnemers een bepaalde behandeling krijgt en het andere deel niet. Dit is de beste manier om het effect van een behandeling te onderzoeken.
Het onderzoek is uitgevoerd in Nederland onder mensen die 3-12 maanden na een covid-infectie extreme vermoeidheid hadden. Mensen konden zichzelf opgeven of zijn via artsen en zorgverleners geworven in de periode november 2020 tot september 2021. De deelnemers zijn verdeeld over 2 groepen; de groep die cognitieve gedragstherapie kreeg (CGT-groep) en de groep die standaardzorg kreeg (SZ-groep). De CGT-groep kreeg gedurende 17 weken behandelmodules aangeboden op een online platform die waren gericht op een verstoord slaap-waak-ritme, belemmerende gedachtes over vermoeidheid, een laag of wisselend activiteitenniveau, gemis aan sociale steun, moeite met mentaal verwerken van Covid-19, angst en zorgen over Covid-19 en slecht omgaan met pijn. Er was contact met de psycholoog mogelijk via email, videoconsult, telefoon of face-to-face. De SZ-groep had geen toegang tot dit online platform, maar kon verder naar alle zorgverleners gaan die ze wilden.
Alle deelnemers hebben aan het begin van het onderzoek, na afloop van de behandelperiode en 6 maanden na de behandelperiode vragenlijsten ingevuld over onder andere vermoeidheid.
Resultaten
Er hebben 114 deelnemers meegedaan aan dit onderzoek, 57 per groep. Hiervan heeft de meerderheid (66%) zichzelf aangemeld. De extreme vermoeidheid nam in de CGT-groep meer af dan in de SZ-groep. Het verschil was 8,8 punten (medium-effect) en dit verschil was zowel direct na de behandelperiode als na 6 maanden aanwezig. Direct na de behandelperiode was 59% van de CGT-groep niet meer extreem vermoeid tegen 26% van de SZ-groep. 6 maanden later was dat 63% en 26%.
Conclusie
Volgens de auteurs is cognitieve gedragstherapie bij patiënten met extreme vermoeidheid na een covid-infectie effectief in het verminderen van deze extreme vermoeidheid.
Beperkingen onderzoek
De meerderheid van de deelnemers had zichzelf aangemeld en kan hierdoor mogelijk meer gemotiveerd zijn voor deze behandeling. Dit kan het resultaat hebben beïnvloed. Een andere beperking is dat de SZ-groep ook zorg heeft ontvangen, waaronder oefentherapie. Dit kan de vermoeidheidsklachten ook hebben beïnvloed.
De auteurs geven zelf nog deze toelichting: het toepassen van cognitieve gedragstherapie bij het behandelen van extreme vermoeidheid na een covid-infectie betekent niet dat de oorzaak hiervan psychologisch is of dat er geen lichamelijke oorzaak is. We stimuleren dat er onderzoek wordt gedaan naar de onderliggende (neuro)biologische mechanismes. De meerderheid van de patiënten in de CGT-groep was niet meer extreem vermoeid, maar een substantiële groep bleef extreem vermoeid. Onderzoek naar andere behandelmogelijkheden is nodig.
We willen als PostCovid NL graag nog een toelichting geven bij dit artikel. In het artikel staat dat Longfonds (waar PostCovid NL onderdeel van is) 3 ervaringsdeskundigen heeft geleverd die het behandelprotocol hebben gelezen en de online behandelmodules hebben getest. Dit klopt, maar het is daarmee niet zo dat we als PostCovid NL/ Longfonds ook akkoord zijn gegaan met de volledige onderzoeksopzet.
Dit onderzoek roept behoorlijk wat vragen op in het land en daarom zijn er diverse reacties geschreven. Lees hier de officiële reactie in het tijdschrift van een aantal Nederlandse artsen, en de reacties van C-support en Long Covid Nederland.
