Publicatie verschenen op 2 juni 2023 in Frontiers in Medicine
ME/CVS, ook wel chronisch vermoeidheid syndroom genoemd, is een aandoening waarbij mensen veel verschillende klachten kunnen hebben, waarbij ernstige vermoeidheid de belangrijkste is. Post-Covid en ME/CVS hebben veel overeenkomsten. In deze overzichtsstudie zijn onderzoeken naar ME/CVS en Post-Covid naast elkaar gelegd om overeenkomsten en verschillen op een rij te zetten. Hierbij is zowel gekeken naar symptomen als naar biologische effecten.
De vele overeenkomsten tussen Post-Covid en ME/CVS maken duidelijk dat onderzoek naar Post-Covid waardevol kan zijn voor het begrijpen van ME/CVS en omgekeerd.
Overeenkomsten en verschillen qua symptomen
Uit de verschillende onderzoeken komt zowel bij Post-Covid als bij ME/CVS de aanhoudende vermoeidheid als veelvoorkomende klacht naar voren. Bij ME/CVS is het verergeren van klachten na inspanning (PEM) het belangrijkste symptoom en ook bij Post-Covid komt dit dikwijls voor. Andere symptomen die patiënten in beide gevallen vaak ervaren zijn hoofdpijn, cognitieve problemen, slaapproblemen, spierpijn, gewrichtspijn en orthostatische intolerantie. Bij orthostatische intolerantie (zoals bij POTS) past de hartslag zich niet goed aan bij het veranderen van houding.
Klachten die wel bij Post-Covid voorkomen, maar zelden bij ME/CVS zijn verminderde smaak/reuk, haarverlies en huiduitslag. Klachten die volgens onderzoeken dikwijls bij ME/CVS een rol spelen, maar vrij weinig bij Post-Covid voorkomen zijn oorsuizen, pijnlijke lymfeklieren en chemische overgevoeligheid (voor bijvoorbeeld geurstoffen of uitlaatgassen).
Overeenkomsten en verschillen qua biologische effecten
Zowel Post-Covid als ME/CVS hebben invloed op meerdere organen en mechanismen in het lichaam. Bij Post-Covid is een besmetting met het coronavirus de trigger. ME/CVS wordt volgens de onderzoeken vaak ook getriggerd door een “infectie-achtige” ziekte, alleen is hierbij vaak minder duidelijk een veroorzaker aan te wijzen.
Onderzoeken vinden bij beide ziektes invloed op o.a. het centrale en autonome zenuwstelsel, het immuunsysteem, het opnieuw actief worden van eerdere (herpes)virussen, de darmflora, de energiehuishouding, het stresssysteem en op hart, longen en bloedvaten. Veel van deze afwijkingen hebben weer invloed op elkaar waardoor een vicieuze cirkel kan ontstaan.
Beperkingen van het onderzoek
Het artikel is een overzichtsstudie waarvoor meerdere onderzoeken zijn bekeken. De kwaliteit van de onderzoeken verschilt. Sommige onderzoeken zijn gedaan bij een grote groep patiënten en een controlegroep, andere onderzoeken zijn gedaan bij een kleinere groep. Sommige onderzoeken vinden een heel duidelijk verband, anderen een minder duidelijk verband en weer anderen helemaal geen verband. Voor sommige symptomen en effecten is dus meer bewijs dan voor andere symptomen.
De verschillende symptomen en biologische effecten zijn niet alleen zichtbaar bij Post-Covid en bij ME/CVS, maar worden vaak ook wel gezien na andere infectieziektes of na bijvoorbeeld letsel na een ongeval. De vraag is dus of de symptomen en effecten specifiek zijn voor Post-Covid en ME/CVS, of dat ze passen bij een meer algemene reactie van het lichaam op een infectie of letsel. Dit vraagt om verder onderzoek én maakt duidelijk dat meer kennis over Post-Covid en ME/CVS ook waardevol kan zijn voor het begrijpen en behandelen van andere infectieziektes en letsel na een ongeval.
