Publicatie verschenen op 15 december 2023 in Frontiers in Medicine
Bewegen is over het algemeen goed voor de gezondheid. Maar inmiddels is duidelijk dat dat niet voor iedereen met Post-Covid geldt. Behandelingen die gebaseerd zijn op beweging kunnen het herstel verminderen in mensen met Post-Covid die last hebben van PEM (ziek na inspanning) of Orthostatische Intolerantie (OI, hier valt ook POTS onder). Het is alleen niet bekend hoe vaak dit nu voorkomt bij mensen met Post-Covid. Deze Nederlandse studie heeft dat onderzocht.
Opzet onderzoek
Dit onderzoek is uitgevoerd in Nederland (GGD Zuid-Limburg). Mensen die zich bij de GGD hebben laten testen op corona zijn uitgenodigd voor het onderzoek. In december 2021 hebben ze een eerste vragenlijst ingevuld en in augustus 2022 een tweede vragenlijst. Zowel mensen met een positieve uitslag als een negatieve uitslag hebben meegedaan. Mensen die in augustus 2022 aangaven dat ze nog niet waren hersteld, werden gerekend tot de groep Post-Covid. Voor het vóórkomen van PEM en OI werden de vragenlijsten DSQ-PEM en DSQ-2 gebruikt.
Resultaten
De gegevens van 3.783 mensen zijn gebruikt in dit onderzoek, van wie er 955 Post-Covid hadden. PEM kwam voor bij 48% van de vrouwen met Post-Covid en bij 41% van de mannen met Post-Covid. OI kwam voor bij 29% van de vrouwen met Post-Covid en bij 28% van de mannen met Post-Covid. PEM en OI kwamen samen voor bij 24% van de vrouwen met Post-Covid en bij 20% van de mannen met Post-Covid.
Risicofactoren voor PEM zijn voor mannen én vrouwen een leeftijd <60 jaar, alleen wonend, minimaal één andere aandoening en roken (alleen voor vrouwen). Voor OI zijn de risicofactoren minimaal één andere aandoening (mannen en vrouwen), een leeftijd <60 jaar en alleen wonend (alleen mannen).
Er is ook gekeken of PEM en OI altijd samen voorkomen met het symptoom extreme vermoeidheid. Ongeveer 20% van de mensen met Post-Covid die PEM heeft, heeft geen extreme vermoeidheid. Voor OI geldt hetzelfde.
Conclusie
PEM en OI komen veel voor bij mensen met Post-Covid en PEM komt vaker voor bij vrouwen. Omdat OI en PEM zoveel voorkomen, is het belangrijk dat erop gescreend wordt door zorgverleners. Hiermee kan er worden voorkomen dat er onterecht behandelingen die gebaseerd zijn op beweging worden toegepast. Alleen kijken naar extreme vermoeidheid is onvoldoende, omdat één op de vijf mensen PEM of OI geen last heeft van extreme vermoeidheid. Op de site van de GGD Zuid-Limburg staan de vragenlijsten die gebruikt kunnen worden om te bepalen of mensen met Post-Covid last hebben van OI of PEM.
Beperkingen van het onderzoek
De onderzoekers geven aan dat er een aantal beperkingen zijn van hun onderzoek. De belangrijkste is dat mensen met ernstige PEM en/of OI mogelijk niet hebben meegedaan aan het onderzoek. Hierdoor kan er een onderschatting zijn van het aantal mensen met PEM en OI.
Er is ook een factsheet gemaakt over het onderzoek.
