Vakbonden FNV en CNV hebben een kort geding dagvaarding naar de Nederlandse Staat gestuurd. Zij eisen dat de overheid zorgmedewerkers, die vanwege de ziekte Long Covid arbeidsongeschikt zijn geraakt, zo snel mogelijk financieel compenseert met een voorschot van 22.839 euro per slachtoffer. Tot nu toe weigert de overheid te helpen bij de financiële nood waar deze zorgmedewerkers mee kampen. Ondertussen is er ook forse kritiek vanuit de Tweede Kamer aan het adres van minister Helder (VVD) van Langdurige Zorg en Sport. Woorden als gênant, schande en schaamte vielen de minister ten deel in de Tweede Kamer.
FNV en CNV vinden dat de Staat onrechtmatig handelt en eisen daarom nu een voorschot van 22.839 euro per slachtoffer. De Staat moet binnen vier weken een instantie aanwijzen die de uitvoering hiervan op zich zal nemen.
Onvoldoende maatregelen
De vakbonden stellen op hun websites dat zorgmedewerkers tijdens de corona-pandemie moesten doorwerken, terwijl er onvoldoende persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar waren, omdat de Staat niet voldoende was voorbereid op een pandemie. Later kwamen de bonden tot de conclusie dat de Staat al voor de uitbraak herhaaldelijk was gewaarschuwd, maar te laat en niet voldoende maatregelen trof. Ook zeggen de bonden dat een notitie van het RIVM over onvoldoende beschermingsmiddelen én een groot risico op besmetting voor zorgmedewerkers, niet gedeeld werd met de ziekenhuizen.
‘De Staat verzuimde zorgplicht’
De bonden stellen voorts dat de RIVM-richtlijnen continu aangepast werden en regelmatig in strijd waren met bestaande richtlijnen en internationale verdragen. De schaarste van schorten, mond-neusmaskers en spatschermen werden leidend in de uitgevaardigde richtlijnen en niet de veiligheid en gezondheid van zorgpersoneel, zoals vastgelegd in de Arbowetgeving. FNV en CNV vinden dat de Staat daarmee niet heeft voldaan aan haar zorgplicht om de levens en gezondheid van de zorgmedewerkers voldoende te beschermen. En dat terwijl zorgmedewerkers wel verplicht moesten doorwerken,’ zeggen de voorzitters van de bonden op hun websites
Aangewezen op voedselbank
Duizenden zorgmedewerkers zijn tijdens de uitvoering van hun werk besmet geraakt met het coronavirus, een flinke groep hield daar Long Covid aan over. Door hun ziekte konden zij hun oude werk niet meer uitvoeren. Inmiddels zijn zo’n duizend zorgmedewerkers hierdoor arbeidsongeschikt geraakt en ontslagen. Door het verlies aan inkomsten van 30 tot 50 procent komt een steeds groter deel van hen in acute financiële problemen. Doordat ook de kosten voor hun revalidatietraject vaak maar tijdelijk vergoed worden, stoppen ze daarmee. Deze zorghelden die in de frontlinie stonden, hebben twee jaar later niet alleen te kampen met een slechte gezondheid, waardoor zij niet meer op een normale manier kunnen leven. Zij maken zich nu ook zorgen of ze hun eerste levensbehoeften nog wel kunnen betalen. Deze tijd van prijsstijgingen maakt het extra zwaar. Een deel van hen is inmiddels aangewezen op de voedselbank. Andere slachtoffers hebben hun huis moeten verkopen. FNV en CNV vinden dat de overheid niet alleen moreel, maar ook juridisch verplicht is deze zorgmedewerkers op korte termijn financieel tegemoet te komen.
Voorschot
Om in ieder geval de komende tijd hun financiële nood te kunnen overbruggen, vorderen de bonden per gedupeerde een voorschot van 22.839 euro voor vergoeding van de door hen geleden schade. Dit bedrag komt overeen met de financiële regeling bij andere beroepsziekten, zoals bij asbestkanker en stoffengerelateerde beroepsziekten. Zowel COVID-19 als Long Covid zijn beide erkende beroepsziekten. Ruim twee jaar pleitte de FNV voor een fonds met eenzelfde bedrag als tegemoetkoming. Dan zou een juridisch proces niet nodig zijn. In mei 2022 stuurde CNV een sommatie naar de Staat over een schadevergoeding voor de slachtoffers. Omdat de overheid alle verantwoordelijkheid van zich afschuift, hebben de bonden de handen ineengeslagen. En de tegemoetkoming van 22.839 euro omgezet in een voorschot van een schadevergoeding en deze per kort geding opgeëist. Dit bedrag kan later hoger uitvallen als de volledig geleden schade bekend is.
Oppositie Tweede Kamer eensgezind
Vanuit de Tweede Kamer krijgen de bonden morele rugdekking. De oppositiepartijen uitten felle kritiek op het uitblijven van een goede financiële regeling voor zorgmedewerkers die door langdurige corona-klachten niet meer kunnen werken, meldt het ANP. Oppositiepartijen van links tot rechts zoals PvdA, GroenLinks, PVV, BBB, JA21, BIJ1 en SP noemen het een gênante vertoning en schandelijke behandeling waarvoor de overheid zich ‘kapot moet schamen’ Ook de coalitiepartijen willen snel actie van minister Helder, die zei dat ze nog op de werkgevers moet wachten.
De minister noemde de situatie van betrokkenen schrijnend en zegt de urgentie te voelen om ze te helpen. Ze is al maanden volop in gesprek met zorgwerkgevers over een regeling. De Raad van State had in december geadviseerd om zo’n compensatieregeling via werkgevers te laten lopen. “De werkgevers zijn nu aan zet om hun rol hierin te bepalen, maar die zijn afwachtend”, zo zegt de minister.
Maar de al in gang gezette voorbereidingen voor een regeling gaan volgens de minister gewoon door, of het nu een publieke of een private regeling wordt – waar de overheid ook significant aan zou bijdragen. Als de werkgevers zeggen dat ze het niet gaan doen, dan is het kabinet bereid om een publieke regeling te maken, zei Helder tegen de Kamer. Hoe snel dat kan, wist ze niet precies. “Een goede uitwerking van de regeling kost even tijd, evenals het toetsen ervan. Ook de uitspraak van de rechtszaak die de vakbonden hebben aangespannen moet worden afgewacht. Het zal dan al snel eind februari of maart worden voordat er helderheid is, ‘ zegt Helder.
Bewuste keuze
Danielle van Essen, woordvoerder van de FNV, is niet te spreken over het feit dat de minister de vakbonden aanhaalt als vertragende factor, want de minister heeft zelf steeds de boel opgehouden. Zij zegt tegen PostCovid NL: ‘We zijn al twee en half jaar met minister Helder en haar voorgangers in gesprek en er komt maar geen regeling. We hadden zelfs al gesproken over uitvoeringsinstanties en andere onderwerpen over de uitwerking. Uiteindelijk heeft ze alles bij werkgevers en vakbonden neergelegd. Wij hebben nu bewust voor een kort geding gekozen omdat er dan ook snel een uitspraak is. Een bodemprocedure zou veel te lang duren, want de slachtoffers hebben nu ondersteuning nodig'.
Hoopvol
Menigeen is hoopvol over het werk van de vakbonden in dit dossier. De FNV komt sterk op voor mensen met Post-Covid. Onlangs hadden ze al bereikt dat VVT-medewerkers met Post-Covid vanaf het derde ziektejaar een aanvulling tot minimaal 70 procent van hun laatstverdiende loon zullen ontvangen tot aan hun AOW-leeftijd. Zie dit artikel hierover.
Op de dossierpagina long covid van de FNV is alle informatie terug te vinden, waar de FNV zich de afgelopen jaren mee bezig heeft gehouden.
