‘De jongens beseffen heel goed dat ik ziek ben’, vertelt Anneke (36). ‘Sterker nog, de jongste was pas 2 toen ik in november 2021 covid kreeg. De oudste ging toen net naar school. Het grootste deel van hun leven hebben ze een zieke moeder. En dat is eigenlijk gewoon heel rot.’
Er niet voor je kinderen kunnen zijn zoals je zou willen, omdat je Post-Covid hebt. Dat is al bijna twee jaar of langer het geval voor Anneke, maar ook voor Joris en Sabine. ‘Ik blijf me schuldig voelen’, zegt Joris (44), ‘al is dat wel in gradaties. Ik heb soms het gevoel dat ik ze aan hun lot overlaat. Maar met de tijd groeien de kinderen erin, heeft het gezin zich aangepast aan de situatie. Vroeger deed ik veel actieve dingen met mijn kinderen (8, 11 en 13 jaar): skiën, mountainbiken. Dat gaat nu niet meer. Vrienden van mij doen nu die dingen met ze. Dat is fijn, maar het blijft moeilijk dat ik niet meer die actieve vader ben.’
Ook bij Sabine (42) thuis is er een hoop veranderd. ‘Mijn dochters zijn nu 10 en 13 jaar. Ze weten dat ik weinig energie heb, vaak moet rusten. Dat doe ik op vaste momenten, bijvoorbeeld vóór ze uit school komen. Als ze dan thuis komen, ben ik er om naar ze te luisteren en met ze te kletsen. Ook na het avondeten ga ik liggen, zodat ik daarna genoeg energie heb om ze naar bed te brengen. Daar maken we echt quality time van.’
Na de eerste ziekteperiode hebben Joris, Sabine en Anneke alledrie geprobeerd hun werk weer op te pakken. Inmiddels zijn ze óf afgekeurd óf is de WIA-keuring aanstaande. Anneke is mondhygiëniste: ‘Ik mis mijn praktijk heel erg, de contacten met patiënten en collega’s. Dit is niet mijn keuze. Vooral toen het niet lukte om te re-integreren, had ik vaak een kort lontje. Zomaar uit mijn slof schieten, huilen bij het uitruimen van de vaatwasser… Ook voor mijn partner is het niet makkelijk. Hij vindt het – net als ik – heel lang duren. Mijn wereldje is klein, waar kun je nog samen over praten? Er komt veel op hem neer, in het huishouden en met de jongens. Gelukkig kan hij af en toe opladen door lekker te klussen in zijn schuur. Ik heb leren relativeren, mijn gezin is niet vervangbaar. Daar ligt nu mijn focus en op kleine stapjes vooruit in mijn herstel.’
Ook Sabine heeft haar leven zo aangepast dat ze haar schaarse energie aan haar gezin kan besteden. ‘Eerst was er helemaal niets mogelijk, langzaam kan er iets meer. We zijn creatief geworden in het bedenken van oplossingen. We hebben bijvoorbeeld de traditie om met een verjaardag uit eten te gaan. Dat lukt nu weer, maar dan aan het einde van de middag als het nog rustig is in het restaurant. Of we gaan lunchen. En het is niet goedkoop, maar twee keer per jaar gaan we winkelen in een grote stad. We huren dan een hotelkamer in het centrum, zodat ik tussendoor kan rusten en zij kunnen chillen. Daar genieten we allemaal erg van.’
Gezien de omstandigheden is het in de gezinnen belangrijk om verwachtingen af te stemmen en om hulp te vragen. Joris: ‘Mijn jongste vond het confronterend dat ik ga slapen in de middag. Ze heeft het sowieso moeilijk met mijn ziekte, maakt zich veel zorgen en moet soms huilen op school. Ze heeft van een coach leren omdenken: Als ik ’s middags ga slapen dan ben ik energie aan het sparen om daarna met haar iets leuks te kunnen doen. Dat helpt.’
Hulp van (schoon)ouders en anderen is onontbeerlijk, vooral in combinatie met schoolgaande kinderen. ‘Structureel, niet alleen op slechte dagen. In het begin is het lastig om dat te accepteren, maar het is goud waard’, aldus Sabine.
Het hebben van Post-Covid vraagt veel aanpassingen, niet in de laatste plaats door de grilligheid van de ziekte. Plannen maken gaat niet, je moet leven bij de dag. ‘Je maakt het beste van een slechte situatie’, geeft Anneke aan. ‘Ik heb wel geleerd om hulp te vragen, om vaker nee te zeggen tegen de buitenwereld. Ik doe veel thuis met de kinderen. We hebben een grote tuin, ik sleep gewoon een stoel mee naar de trampoline of de zandbak. En als ik niet te moe ben, kan ik ze duwen op de schommel.’ Joris ziet ook een positieve kant: ‘Eerder werkte ik 5-6 dagen per week. Nu ben ik meestal thuis. Ik krijg veel meer mee van mijn kinderen en kan ze begeleiden met huiswerk. Dat is veel waard. Ik heb leren genieten van kleine momenten.’
Auteur: Suzanne van de Nes
Nicole Beerda en Joke van Leeuwen schreven het kinderboek: Een koekoek, een virusje, mama en ik. Ze schreven het boek om kinderen te helpen bij het verwerken van de gevolgen van Long Covid.
