Maatschappelijk werker over de impact van Long Covid op naasten

Mirjam Janssens is maatschappelijk werker bij Merem Medische Revalidatie en ziet veel mensen met Long Covid en hun naasten. Ze hoort vaak: ‘Ik ben de marathon aan het lopen maar ik zie de finish niet.’ Dat is heel ingewikkeld, zowel voor de patiënt als voor de naaste. Er is nog veel onzeker: hoe lang duurt het en gaat het wel helemaal over? Communicatie is tijdens dit proces daarom voor beiden heel belangrijk. Mirjams ervaringen en haar tips voor naasten lees je hier.

‘Bij mensen in het revalidatieproces staat de wereld helemaal op zijn kop. Ze kunnen niet meer doen wat ze willen. Soms hebben ze ook op de ic gelegen. Normaal gesproken mogen familieleden daarbij zijn en mogen ze de hand vasthouden. Bij coronapatiënten kon dit niet. De familie heeft geen verbinding meer met de patiënt nadat ze die naar het ziekenhuis hebben gebracht. Dat is voor de naaste een heel groot verschil. Ook heeft de naaste vaak een gevoel van onmacht. Hij of zij moest thuis wachten op een bericht over de partner of een ouder, omdat je bij corona niet zomaar op bezoek kon in het ziekenhuis. De naaste heeft dan het gevoel: ik kan er niet zijn voor je zijn. Dan kan erg heftig zijn.’

‘Ook thuis komt er van alles op het pad van de naaste: het ondersteunen van de persoon met Long Covid, het huishouden draaiende houden en de kinderen van school halen. Het kan bovendien lang duren voordat de patiënt is opgeknapt. Dit heeft ook veel impact. De rolverdeling binnen het gezin is hierdoor lange tijd ontwricht.’

Iemand is nooit alleen ziek. Naasten zijn daarbij ook heel belangrijk. Door die mee te nemen in het hele proces en in hun eigen proces, kun je meer bereiken.

Mirjams advies voor naasten: zorg goed voor jezelf, zodat je het vol kunt houden. Tips hiervoor:

Geef aan wat je nodig hebt

‘Heb je het nodig om met een vriendin even de stad in te gaan, een terrasje te pakken? Of heb je hulp nodig? Vaak willen de mensen die om de mantelzorger heen staan wel helpen, maar weten ze niet zo goed wat ze moeten doen. Maak het daarom heel praktisch en vraag: wil je een keer komen helpen mijn huis schoonmaken? Of: wil je eten voor me koken? Want dat scheelt mij weer boodschappen doen.’

Maak een appgroep aan met mensen die je willen helpen

‘Er wordt vaak gezegd: bel me maar als ik wat voor je kan doen. Maar dat vinden mensen heel ingewikkeld. Maak daarom een appgroep met mensen die jou willen helpen en geef daarin aan wat je nodig hebt. Wie kan boodschappen voor mij doen? Wie wil er met mij een wandeling maken? Wie wil tijdens het eten bij mijn man zitten want ik wil even de deur uit? In een appgroep hoef je iets niet direct aan één persoon te vragen en is er altijd wel iemand die kan.’

Zorg als naaste dat ook jouw verhaal gehoord wordt

‘Vaak gaat de zorg vooral naar de patiënt, maar niet naar degenen naast de patiënt. Naast alles draaiende houden, moet de naaste ook iedereen op de hoogte houden over hoe het gaat met de patiënt. Ik merk dat het vaak al veel oplevert als mensen hun verhaal vertellen. Dit geeft ze het gevoel: ‘Er luistert iemand naar me.’

Communiceer duidelijk met elkaar

‘Het is belangrijk dat de Long Covid-patiënt heel duidelijk aangeeft wat hij nodig heeft van de naaste. Soms nemen naasten te veel of te weinig over. Communiceer hier duidelijk over en maak het concreet, vul niet in voor de ander. Het uitruimen van de vaatwasser is voor de naaste misschien een kleine moeite waardoor hij dat wel even snel wil doen, terwijl de Long Covid-patiënt misschien juist heel blij is dat-ie dat weer kan. Dat geeft het gevoel dat hij de naaste wat kan ontlasten. Dat is fijn, wat mensen voelen zich vaak heel bezwaard dat ze de naaste zo belasten.’

Ga samen naar de maatschappelijk werker

‘Lukt het communiceren niet? Ga dan samen naar de maatschappelijk werker. Vaak komt de communicatie wel op gang als er een derde persoon bij zit. Dan is er bovendien ook tijd om het erover te hebben. Thuis rennen er misschien kinderen rond en zit je middenin de hectiek van de dag. Dat maakt praten lastig. Bij de maatschappelijk werker kun je er even rustig voor gaan zitten en bespreken waar je tegenaan loopt. Vaak merk ik dan dat ze al snel inzicht krijgen in hoe het voor de ander is en ik eigenlijk niet zoveel hoef te doen. Dat is heel mooi.’

Inzicht krijgen in wat je allemaal doet

‘Mantelzorgers beseffen vaak niet wat ze allemaal doen. Ook willen naasten vaak niet de aandacht naar zich toe trekken. Ik hoor vaak: ‘Ach, zoveel doe ik niet. Het valt allemaal wel mee’. Maar alles wat de partner deed, komt op het bordje van de naaste terecht. Wat ik vaak doe is dit inzichtelijk maken. Want alle kleine taakjes die je ‘eventjes’ doet, zoals de vuilnisbak buiten zetten en de kinderen ophalen, zijn er bij elkaar heel veel. En door het inzichtelijk te maken kun je naar oplossingen kijken. We bekijken samen wat we kunnen doen om de naaste vooruit te helpen en te zorgen dat hij of zij als mantelzorger staande blijft.’