Klonters in de bloedbaan
De verschijnselen die mensen met Long Covid vertonen zijn niet bij iedereen hetzelfde. We behandelen een aantal zaken die vaak voorkomen. Zo is er veel geschreven, onder meer recentelijk in de Volkskrant, over mysterieuze brokstukken in bloed die onder een speciale microscoop zichtbaar worden. Resia Pretorius, hoogleraar fysiologie aan de Stellenbosch University in Zuid-Afrika, bekeek onder een fluorescentiemicroscoop het bloed van mensen met Post-Covid. Ze ontdekte dat zij vaak ultra kleine klontertjes in de bloedbaan hebben. Volgens Pretorius ontregelt het coronavirus de bloedstolling. De spike-eiwitten, de uitsteeksels van het coronavirus, hechten zich op een manier waardoor abnormale bloedstolsels ontstaan. Deze kunnen in het hele lichaam kleine bloedvaten blokkeren.
Pretorius denkt dat dit de extreme vermoeidheid zou kunnen verklaren die bij Post-Covid regelmatig voorkomt. Want als de doorbloeding in de kleine vaten bemoeilijkt wordt, krijgen organen minder zuurstof. Pretorius gaat ervan uit dat de bloedstolsels ook grotere vaten en slagaders kunnen belasten en dat zou dan weer kunnen verklaren dat mensen met Post-Covid vaker een hartinfarct of een longembolie krijgen door verstopte slagaderen. Amerikaans onderzoek dat onder meer is gedaan aan de Washington University School of Medicine, concludeerde dat mensen met Post-Covid een tot vier keer hoger risico lopen op zo’n twintig hart- en vaatziekten.
Longen en Xenongas
Behalve bloedstolsels zijn er mogelijk meer factoren die de zuurstoftoevoer belemmeren. Engelse longartsen en radiologen van de Oxford University zijn er namelijk in geslaagd verborgen longschade bij hun patiënten in beeld te brengen. Zij gebruikten een nieuwe techniek en lieten elf patiënten tijdens het maken van de MRI-scan xenongas inademen. Dit gas is ongevaarlijk en gedraagt zich als zuurstof. Door het gas vooraf te bewerken konden de artsen de route door het lichaam volgen en zien hoe het vanuit de longen aan het bloed werd afgegeven.
Alle elf patiënten waren kortademig geworden na hun corona-infectie, maar op de routinescans was niets te zien: Hun klachten waren onverklaarbaar. De scans met xenongas maakten zichtbaar wat zich in hun longen afspeelt: de ingeademde zuurstof wordt daar niet goed genoeg opgenomen in de bloedbaan. Het onderzoek, betaald door de Britse regering die relatief veel in dit soort onderzoeken investeert, krijgt nu een grootschalig vervolg.
Ontsteking in hersenvocht
De hersenen zijn een ander orgaan die veel schade kunnen hebben van Long Covid. Amerikaanse artsen bij Harvard Medical School die erover publiceerden in Annals of Neurology, ontdekten dat er bij patiënten met Post-Covid tot wel 20 procent minder bloed naar de hersenen wordt gepompt met een verder normale bloeddruk. De betrokken artsen vermoeden dat bij hen, door ontstekingen, de wanden van de bloedvaten stijver zijn geworden. Britse artsen van de UK Biobank vonden meer ontstekingsstoffen in het hersenvocht van mensen met Post-Covid. Ook werden beschadigingen gezien aan de hersenen. Zowel bij mensen die zware klachten hadden als bij mensen met lichtere symptomen kan zich dit voordoen.
Verhoogde hartslag
Turkse oogartsen ontdekten dat de eindtakjes van de zenuwbanen in de ogen, bij patiënten met het Post-Covid syndroom vaker zijn beschadigd, schrijft de Volkskrant. Amerikaanse collega’s vonden die schade ook in de huidzenuwen van patiënten. Deze zogenoemde dunnevezelneuropathie kan de pijn en de gevoelsstoornissen veroorzaken waar mensen met Post-Covid soms aan lijden en kan in het uiterste geval zelfs het autonome zenuwstelsel ontregelen. Dat zenuwstelsel wordt wel de thermostaat van het lichaam genoemd omdat het alle onbewuste processen in het lichaam regelt, van ademhaling tot spijsvertering en hartslag. De aanval op de thermostaat kan verklaren waarom sommige patiënten bijvoorbeeld nauwelijks prikkels kunnen verdragen of opeens een sterk verhoogde hartslag krijgen.
Stress en het immuunsysteem
Er komen ook meer inzichten in hoe het immuunsysteem verandert bij Long Covid. Het NRC schreef onlangs over afwijkingen aan het immuunsysteem die steeds duidelijker worden bij Post-Covid patiënten. Mensen met Long Covid blijken vooral vaak een gebrek te hebben aan het ontstekingsremmende stresshormoon cortisol. De mate waarin dit hormoon in het bloed zit, zou een goede indicatie kunnen geven of iemand aan Long Covid lijdt, denken de onderzoekers.
De Amerikaanse immunoloog Akiko Iwasaki en haar collega’s van de Yale School of Medicine ontdekten grote verschillen in allerlei onderdelen van het immuunsysteem van mensen met Post-Covid. Ze zien naast een gebrek aan het stresshormoon cortisol, uitgeputte afweercellen, chronische ontsteking en soms ook opnieuw geactiveerde slapende virussen in hun bloed. Dat geeft aanknopingspunten voor onderzoek naar mogelijke behandelingen.
Verschillen in bloedcellen
De Amerikaanse onderzoekers namen allerlei aspecten van het immuunsysteem onder de loep. Ze bekeken het bloed van 99 ernstige patiënten die gemiddeld al een jaar zware klachten hadden na een corona-infectie – zij hadden voornamelijk last van extreme vermoeidheid, geheugenproblemen en ‘hersenmist’. Ter controle onderzochten ze ook het bloed van gezonde mensen die nooit corona hebben gehad en goed herstelde ex-covidpatiënten.
Slapend virus geactiveerd
Ze zagen verschillen in allerlei soorten witte bloedcellen: sommige, zoals B-cellen die antistoffen aanmaken, waren veel actiever dan in de controlegroepen. Andere, een bepaald type T-cellen die met de B-cellen moeten samenwerken, waren uitgeput. Dat wijst erop dat het immuunsysteem van de Long Covidpatiënten actief is tegen een onbekende infectie – wellicht tegen achtergebleven coronavirus SARS-CoV-2, of tegen een slapend virus dat opnieuw is geactiveerd, zoals het epstein-barrvirus dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt. Inderdaad bevatte het bloed van sommige patiënten ook antistoffen tegen het epstein-barrvirus of andere herpesvirussen, maar ook bijvoorbeeld tegen het spike-eiwit van het coronavirus. De chronische ontstekingsreactie kan de oorzaak zijn van veel van de klachten die mensen met Long Covid hebben.
Meer onderzoek nodig
Er zijn dus verschillende onderzoeksroutes waarin stappen worden gezet. Dat stemt hoopvol maar er is nog veel meer onderzoek nodig en niet alles dat in dit artikel is beschreven is door collega wetenschappers gereviewed. Dit kost tijd. We blijven de ontwikkelingen uiteraard op de voet volgen.
Klik hier voor het overzicht aan onderzoeken.
Klik hier voor overzicht links naar de bron artikelen
